De kleine parelmoervlinder is niet kieskeurig, maar zonder viooltjes geen vlinder!
In de Plant & Insect serie van de NVBT bij Nature Today (geschreven door Hanneke Jelles, Hortus botanicus Leiden met medewerking van Jan Jansen, (Hortus Nijmegen) is deze week aandacht voor viooltjes als waardplant voor de zeldzame kleine parelmoervlinder. Een waardplant of gastheer/gastvrouw is een plant die iets heeft dat onmisbaar is voor de groei (en vermeerdering) van de gast. Zo bevat het blad van diverse viooltjes specifiek voedsel voor de rupsen van de kleine parelmoervlinder. In of nabij Hortus Nijmegen groeien twee van deze soorten viooltjes: maarts viooltje en akkerviooltje.
Nadat de rupsen zich tegoed hebben gedaan aan de viooltjes ontpoppen ze zich uiteindelijk tot prachtige vlinders. De vlinders zijn veel minder kieskeurig en voeden zich met de nectar van verschillende planten. Een groot aantal daarvan is ook te vinden in de tuinen van Hortus Nijmegen. De belangrijkste nectarbronnen voor de vlinder zijn driekleurig viooltje, jacobskruiskruid, kattenstaart, koninginnenkruid, slangenkruid, vlinderstruik en watermunt.
Viooltjes hybride driekleurig en akkerviooltje in de berm langs het spoor, Panovenlaan/Driehuizen (Bron: Jan Jansen)
De vlinder mag dan afhankelijk zijn van viooltjes, de viooltjes op hun beurt van mieren om hun zaad te verspreiden door mierenbroodjes. In de botanische tuin van Hortus Nijmegen groeien drie soorten viooltjes; het maarts viooltje, het donkersporig en het bleeksporig bosviooltje. In het verleden had de theetuin van Hortus Nijmegen een rogge-akker waar ook het akkerviooltje groeide. Akkerviooltje is met driekleurig viooltje de favoriet van de kleine parelmoer. In het dichtbij gelegen schrale zandgebied van natuurparel Panovenlaan/Driehuizen voelt het akkerviooltje zich thuis, net als langs de zandige spoorzone. De vlinder kan zich redelijk verplaatsen en zoekt als het ware zijn weg via de ecologische verbindingszones en kan zo ook terecht komen in de Hortus. Dit laat zien hoe belangrijk zulke verbindingen in de stad zijn. De voorouders van de vlinders van nu kenden de exoot stijf ijzerhard nog niet, maar nu kan de kleine parelmoervlinder zich daar ook mee voeden. Omdat hij niet kieskeurig is kan hij zich handhaven, zelfs buiten zijn oorspronkelijke milieu, maar zonder viooltjes geen kleine parelmoervlinders.
Bleeksporig bosviooltje in Botanische tuin Hortus Nijmegen
Donkersporig viooltje in Botanische tuin Hortus Nijmegen.
Auteur: Jan Jansen, ecoloog en bestuurslid Hortus Nijmegen
Wil je meer weten over viooltjes? Waarom ze zo geliefd zijn en het belang ervan? Je leest het in onderstaande berichten (klik op de link om ze te openen):
Nature Today | Plant & insect: viooltjes
Maarts Viooltje – Viola odorata – Hortus Nijmegen
0 reacties